Verslagen en impressies van onze events

BIM Labs in Nederland

In maart organiseerde Stumico bij Witteveen+Bos in Amsterdam een bijeenkomst over de BIM Labs binnen bedrijven, overheden en opleidingsorganisaties in de civiele techniek. Waarom worden die gestart, hoe zijn ze georganiseerd en wat zijn de ervaringen? Een leerzame en interactieve avond met presentaties van Gemeente Rotterdam, ProRail en ABT. 

BIMmen in de civiele techniek 
Het gebruik van een Bouw Informatie Model (BIM) is al jarenlang sterk in opkomst in de civiele techniek. Aangejaagd door opdrachtgevers die meer inzicht in complexere projecten willen en opdrachtnemers die invulling geven aan die behoefte, de potentiële voordelen willen benutten en internationale concurrentie. Ook een aantal Nederlandse brancheorganisaties zet zich actief in voor de ontwikkeling van het BIMmen en daarbij benodigde uitwisselingsstandaarden. Zoals de Bouw Informatie Raad (BIR), Bouwend Nederland en grote opdrachtgevers als het Rijksvastgoedbedrijf, Rijkswaterstaat en Prorail. De BIR heeft zelfs als missie het implementeren van BIM binnen de bouw en GWW-sector te versnellen. Volgens clustertrekker Dik Spekkink zit Nederland al in de kopgroep met betrekking tot het BIM-gebruik binnen de Europese civieltechnische sector (die opinie publiceerde Cobouw eind januari). Eén van de manieren waarop het BIMmen wordt gestimuleerd, is het opzetten van BIM Labs binnen organisaties. 

Digitaal Experimenteer Centrum Rotterdam
Tijdens de Stumico-bijeenkomst presenteerde als eerste Gemeente Rotterdam hun BIM Labs-ervaring. Dit initiatief heet daar het 'Digitaal Experimenteer Centrum' (DEC). Programmamanager Paul Leenards vertelde dat het Rotterdamse DEC niet alleen technologie beschikbaar stelt en onderzoekt, maar ook de interactie tussen processen, mensen en nieuwe technologie. Daarvoor beschikken ze over een eigen huisvesting, ICT-infrastructuur en organisatie. Verder gebruikt het DEC een Experiment Canvas (variant van het Business Model Canvas), om de relatie tussen alle vraagstukken en mogelijke oplossingen te onderbouwen. Voorbeelden van BIM-vraagstukken die in Rotterdam worden onderzocht zijn: opslag en gebruik van alle data, communicatie rondom knelpunten met derden en versiebeheer, samenwerking tussen diverse modelleerprogramma's en het gebruik van 2D en 3D-visualisaties (waaronder met VR). Behalve een experimentele omgeving voor technici, richt het DEC zich ook op de toegevoegde waarde voor de stad te laten zien en het creëren van een virtuele digitale tweeling.  

ProRail stelt asset- en datamanagement centraal
Bij ProRail is Thymo van den Brug programmamanager BIM en vanuit die functie verantwoordelijk voor de implementatie van het Bouwwerk Informatie Management binnen de assetketen. Uit die beschrijving blijkt dat ProRail het managen van assets en daaraan gerelateerde data centraal stelt binnen het in 2016 gestarte BIM Labs. Van den Brug vertelde dat ProRail al BIM Labs voor de 'Bovenleiding en werkzones', Schiphol #3D en COINS heeft uitgevoerd. Op basis daarvan heeft de stuurgroep geconcludeerd dat de BIM Labs-methode voldoet aan de verwachtingen en ze nieuwe labs voor BIM DDIO en BIM in BBV overwegen. Ondanks de positieve ervaringen blijft het echter lastig om de benodigde financiële middelen te verwerven. Als uitdaging om de aanwezige Stumico-leden te activeren met ideeën te komen, vroeg Van den Burg advies voor ProRail's behoefte aan perfecte data voor het uitvoeren van alle spoorgerelateerde processen (ontwerp, bouw en beheer). Oftewel wat moet de spoorsector in de komende jaren wel of juist niet doen om voor de hele keten perfecte data te krijgen?

Ervaringen met BIM Labs bij ABT
Als laatste gastspreekster deelde BIM-specialist Widy Heuver bij ABT haar praktijkervaringen. Binnen ABT hebben ze tussen 2007 en 2016 de toepassingsmogelijkheden en voordelen van het BIMmen onderzocht in een BIM Lab. Daarna is geconcludeerd dat de resultaten niet aan de verwachtingen voldeden, terwijl de interne ontwikkelingen onvoldoende zichtbaar en moeilijk te vermarkten waren. Mede veroorzaakt door het feit dat de BIM Lab-leden dagelijks teveel in beslag werden genomen door alle onderhanden projecten. Gedurende 2016 en 2017 was er als gevolg daarvan nog maar één fulltimer verantwoordelijk voor het verder onderzoeken van de BIM-toepassingen voor ABT, met een Taskforce BIM. Die bestonden afhankelijk van de thema's en ontwikkelprojecten uit een aantal tijdelijke gastleden. Sinds eind 2017 richt een nieuwe Computational Solutions groep binnen ABT zich op de combinatie van BIM, DATA en Computational Design. De onderwerpen die deze groep voor de komende jaren op hun agenda heeft staan, zijn gericht op de efficiëntie binnen projecten, gebouwdata en het verder ontwikkelen van computational design. 

Interactieve workshops
De BIM Labs Stumico-bijeenkomst werd afgesloten met een workshop waarin alle deelnemers in groepen brainstormden over mogelijke oplossingen en visies voor praktijkvragen van de gastsprekers. Vanuit Gemeente Rotterdam was dat hoe je voor een omvangrijk als de Hoekse Lijn kunt komen tot één integraal en gedeeld 3D BIM-model? Vanuit ProRail was de vraag wat zij in de spoorbranche moeten doen, of juist niet doen, om voor de hele keten perfecte data te krijgen? Tenslotte stelde Heuver voor ABT de vraag hoe en waar alle gebouw-/objectgebonden (meta)data het beste is op te slaan naast het geometrische 3D-model? Drie praktijkuitdagingen waarover de Stumico-leden en gasten eerst in twee groepen per vraag de aanwezige kennis hebben gedeeld en gediscussieerd. Daarna presenteerde elke groep de beste ideeën en mogelijke oplossingen richting de drie vraagstellers. Voor ProRail was deze waardevolle feedback de spontane aanleiding om een volgende Stumico-bijeenkomst in hun hoofdkantoor te organiseren.