Verslagen en impressies van onze events

"They took our jobs!"

De Stumico-leden en (vele) introducees waren eind juni aanwezig bij een volle bijeenkomst bij locatiesponsor Wagemaker met het prikkelende thema: "They took our jobs". De conclusie was dat veel banen niet verdwijnen, maar als gevolg van technologische ontwikkelingen wel een andere invulling gaan krijgen.

AI Chatbots

Arti Nokhai nam het gezelschap allereerst mee naar de vierde industriële revolutie. Een periode waar, als gevolg van automatisering, veranderingen razendsnel om zich heen grijpen en veelal gelijktijdig plaatsvinden. Bedrijfsmodellen veranderen daardoor ingrijpend. Wie meer hierover wil lezen, kan terecht op www.wef.ch/4ir, de website van het World Economic Forum. Vervolgens ging zij dieper in op kunstmatige intelligentie (KI), een term die gebruikt wordt om machines aan te duiden die in staat zijn taken uit te voeren die kenmerkend zijn voor mensen. Zij haalde 2011 aan als mijlpaal in de levenslijn van KI: het jaar dat Watson (de computer van IBM) het vraagspel Jeopardy won van twee mensen. De winst komt doordat de computer in staat is bijzonder snel enorme hoeveelheden data te verwerken. Cognitieve systemen helpen ongestructureerde gegevens (beeld, - gesproken – tekst, sensorinformatie) te verwerken; dat is ongeveer tachtig procent van alle beschikbare data. 

Cognitieve systemen vormen tevens de basis van chatbots. Die gaan niet ons werk overnemen. Wel bepaalde delen ervan, zoals het zoeken naar en vinden van informatie. Inspectiecamera’s helpen in het sociaal domein, maar ook in de maakindustrie. Watson is in te zetten om van Internet of Things het Internet that Thinks te maken. De combinatie van Watson, KI en IoT maakt nieuwe bedrijfsactiviteiten mogelijk. Kijk naar Carglass. De wegen worden beter, met als gevolg minder ruitschade, Carglass ontwikkelt daarom aanvullende diensten. Chatbots worden ook al ingezet om vereenzaming tegen te gaan. Het is wel nog vreemd om tegen een scherm te praten. Binnen een paar minuten kun je zelf een chatbox maken. Belangrijk is wel dat de gegevens op orde zijn en dat je de doelgroep kent en afbakent. Op internet is te zien hoe Watson KI toepast om tot antwoorden te komen (zoek op IBM Watson en Willow). Ook TNO gebruikt KI, bijvoorbeeld om vloeren te inspecteren. Machines zijn beslisondersteunend. Alleen de eigen fantasie is een beperking.

Blockchain

Veel interesse ging uit naar de presentatie van blockchain expert Wilfried Hoffman, de blockchain. Dat werd vooraf door het Stumico-bestuur gepeild met de Mentimeter tool. Hoffman stelde alle aanwezigen de wederkerige vraag of blockchain een bouwblok is of een modegril. Toepassing van blockchain technologie betekent het einde van de ‘middle man’, banen als notaris en bankier zullen verdwijnen. Volker Wessels gebruikt blockchain voor energie-uitwisseling. Er wordt veel geïnvesteerd in deze technologie. Het Hyperledger Consortium telt al veel leden (allemaal bedrijven). In Dubai heeft de regering bepaald dat alle overheidsdocumenten in een blockchain moeten zijn opgenomen per 2020. De verwachting is dat dit een besparing oplevert van 5 miljard dollar. De Nederlandse overheid heeft een veertigtal proefprojecten lopen. Het potentieel van blockchain is bijzonder groot. Hoe werkt het dan? 

Vertrouwen is de sleutel. Op het eiland Yap in de Stille Oceaan kreeg vroeger iemand die van een ander een hut kocht een soort molensteen als ‘kwitantie’. Omdat de omvang van bevolking gering was, wist iedereen op die manier van wie welke hut was. Het collectief geheugen van de bevolking geldt als blockchain. Niemand kan het zomaar veranderen, want iedereen ziet dat er dan iets is veranderd. Een blockchain is een gedistribueerd register of grootboek waarin (trans)acties of items onveranderbaar en versleuteld zijn vastgelegd. Je kunt er business rules aan toevoegen. En voorbeeld is het vervoer van gevaarlijke transporten. Daar zijn veertig partijen bij betrokken en tweehonderd documentoverdrachten. Fouten liggen op de loer. Met blockchain zijn de transactiekosten in deze keten terug te brengen.

Een ander voorbeeld is de verwerking van de sensorgegevens in de gerestaureerde Velsertunnel. De blockchain valideert de data. Dit is een project van Rijkswaterstaat en SPIE. Nog een voorbeeld: verwerking van irisscans in een vluchtelingenkamp in Jordanië ten behoeve van het World Food Programme. Waterbedrijf PWN gebruikt blockchain voor asset management. In het programma Citadel krijgen alle onderdelen in het leidingnet een uniek kenmerk. Dit wordt opgeslagen en gebruikt voor beheer en optimalisatie van het netwerk. Er zijn nog wel wat juridische hobbels te nemen. Hoe je begint? Erover praten, een workshop, uses cases bedenken en kleine proefprojecten opstarten.

3D concrete printing

Uiteindelijk ging veel waardering van het publiek naar de bijdrage van Berry Hendriks, directeur van CyBe Construction. Een lezing over printen met beton. Maar eigenlijk gaat het daar niet over, het gaat over andere processen binnen de bouw. Mogelijk gemaakt door betonprinten. Niet voor niets heet zijn bijdrage "Redefining Construction, by enabling 3D concrete printing". Beelden van constructies die CyBe in verschillende landen heeft gebouwd, lieten zien wat er anders moet binnen de bouw. We moeten vooral sneller en duurzamer bouwen. Het bedrijf is begonnen in 2013 en het eerste prototype was klaar in 2015. De focus ligt op zelf project ontwikkelen en uitvoeren. Hij gebruikt 1 machine die meerdere producten kan maken; de software is bepalend. De printvloeistof heet beton, maar is het eigenlijk niet. Veel berekeningen zijn er nodig om tijdens het printen ervoor te zorgen dat de onderste lagen genoeg zijn uitgehard om nieuwe lagen erboven op te printen. QR-codes helpen de machine te bepalen waar hij moet printen.

In Teuge heeft Hendriks de Vergaderfabriek, samen met vele andere partijen, ontwikkeld. Het bouwwerk zal deze zomer in tien dagen worden geprint. Hier is vooral geleerd dat je ervoor moet zorgen dat alle ontwerpen herbruikbaar zijn. Parametrisch ontwerpen is tevens een hoeksteen om de gewenste snelheid en beweeglijkheid in het proces te brengen. Dubai heeft al verordonneerd dat bij de bouw 25 procent moet worden geprint. Ook Saoedi-Arabië is hiermee bezig. CyBe verkoopt de printers en het "beton". Levert vervolgens design, engineering en software. Tien projecten per jaar om ervaring op te doen en te verwerken in vervolgstappen. Omdat er veel tekorten zijn aan menskracht in de bouw, biedt 3D printen een oplossing. Het bedrijf werkt samen met universiteiten Eindhoven en Gent.

Er komt steeds meer automatisering in de bouw. Zo heeft CyBe ter plekke een rioolput geprint. Er moet altijd wel een business case achter een project zitten. Het moet iets opleveren, zoals kortere bouwtijd, CO2-reductie, minder afval en/of vormvrijheid. CyBe wil zoveel mogelijk digitaliseren en automatiseren in de bouw. Ook wil het bedrijf de supply chain op z’n kop zetten door bij de gebruiker van een gebouw te beginnen. Twee stagiaires bij CyBe (Chris Aerts en Sven Hendriks) hebben er de software BluePrint ontwikkeld. Je kunt de woonwensen invullen en veertig seconden later is het ontwerp klaar om te worden doorgestuurd naar de printrobots. En dan nog een nieuwtje: bij de universiteit in Kassel is beton ontwikkeld dat elektriciteit opwekt. De ogen van Hendriks glimden bij de gedachte aan welke kansen die innovatie biedt.